Prédikanir

Jólabókaflóð
Við eigum mörg hugtök í íslensku sem ég er ekki viss um að sé til í nokkru öðru tungumáli og eitt þeirra er mér hugleikið þessa dagana. Það er hugtakið “jólabókaflóð”. Í þessu orði felst svo dásamleg myndlíking sem ég held að við tengjum öll við á einhvern hátt. Kannski sjáum við bækurnar fyrir okkur flæða yfir landið eins og snjóinn. Kannski sjáum við þær flæða undan jólatrénu eða út úr bókabúðunum.

Svo lengi sem ég man eftir mér hef ég óskað mér bóka í jólagjöf og ég man ekki eftir bókalausum jólum fram að þessu. Ég er reyndar farin að hlusta mikið á hljóðbækur því sú iðja gerir mörg hversdagsverkin innihaldsríkari. En fyrir jólin drekk ég í mig bókatíðindin af mikill ákvefð og vel mér bækurnar sem mig langar mest að lesa. Og fátt þykir mér jólalegra en að fara á upplestur úr nýjum íslenskum bókum á aðventunni. Mér þykir líklegt að mikið af Íslendingum tengi við þetta.

Það er oft sagt að við séum bókaþjóð og reglulega heyrum við í fjölmiðlum að fólk hafi áhyggjur af því að við lesum minna og að læsi barna hafi minnkað, að of mörg börn geti ekki lesið sér til gagns. Ég held að það sé gott að við höfum þessar áhyggjur, að við látum okkur þetta varða. Því þrátt fyrir að börnin verði læs á margt annað, sem einnig er afar gagnlegt í heimi tölvuleikja og internets, þá opnast okkur nýr heimur þegar við getum farið á vit ævintýra og annarra vídd með hjálp góðrar bókar, þar sem við þurfum að nýta okkar eigin ímyndunarafl. Nánar

Prédikun 29. okt 2017

Orð frambjóðenda
Á föstudagskvöldið horfði ég á síðustu leiðtogaumræðurnar í sjónvarpinu fyrir kosningar og þar heyrði ég orð. Ég heyrði mikið af orðum. Mörg voru harkaleg og ókurteis. Flest voru hávær því það virtist eina leiðin til að ná í gegn. Mörg fjölluðu um framtíðarsýn flokkana en mörg fjölluðu líka um mistök og vonda sýn hinna flokkana. Mörg voru loforð eða viljayfirlýsingar flokka um það sem þau vilja gera að loknum kosningum.

Orð hafa dunið á okkur undanfarin mánuð af miklum krafti. Tökum við mark á þeim?

Hvernig er með verkin? Verða þau í samræmi við loforðin?

Orðin þín
Hvernig notar þú orðin þín? Eru þau stirð og fá eða eru þau mörg úti um allt? Áttu til mikið af fallegum orðum eða notarðu oft ljót orð? Áttu auðvelt með að koma orðunum þínum frá þér eða sitja þau föst. Nánar

Prédikun flutt í Kirkjuselinu í Spönd 15. október 2017

Hér er úlfaldi.
Hér er nál.
Getur þú komið úlfaldanum í gegnum nálaraugað?

Hér er þráður.
Hér er nál.
Getur þú komið þessum þræði í gegnum nálaraugað?
Já, það gekk með þráðinn en ekki úlfaldann.

Ætli það sé samt hægt að koma úlfaldanum í gegnum nálaraugað á einhvern hátt… Er til eitthvað „trix“ til sem við þekkjum ekki?

Mig langar að biðja þig að reyna að sitja eins þægilega og þú getur, með báða fæturna stöðuga á gólfinu og axlirnar afslappaðar. Ef þú vilt máttu loka augunum.

Þegar þú hugsar um sjálfa þig eða sjálfan þig, sérðu þá fyrir þér góða og fína manneskju…eða sérðu strax eitthvað fyrir þér sem þú þarft að bæta, laga? Þykir þér vænt um þig?

Ef þú hugsar nú um fólkið sem stendur þér næst, fjölskylduna þína, vini þína. Hvað sérðu fyrir þér? Finnst þér þetta fólk þurfa að bæta sig svolítið til þess að þér geti þótt vænt um þau? Þykir þér vænt um þau?

Sjálfsagt eru hugleiðingar ykkar eitthvað misjafnar en mér þykir ekki ólíklegt að þið eigið auðveldara með að láta ykkur þykja vænt um fólkið ykkar án skilyrða en um ykkur sjálf. Það er einhvern veginn þannig að við gerum yfirleitt mun meiri kröfur til okkar sjálfra en til annars fólks.

Getur verið að þú upplifir gallana þína á stærð við úlfalda en galla annars fólks á stærð við þráð sem auðvelt er að þræða í gegnum nálaraugað?

Nánar

Þá
Sjáum þetta fyrir okkur:
Maður fer inn í erfiðar aðstæður þar sem veikt fólk liggur um allt og vonleysi ríkir. Þarna er fólk sem hefur verið veikt í fjölda ára og ekki fengið neina hjálp. Sum eru búin að vera veik svo lengi að þau gera sér ekki nokkrar vonir um að ná heilsu á ný. Maðurinn sem kemur inn í aðstæðurnar byrjar ekki á að koma öllum til hjálpar og redda málunum. Nei, hann gengur til veikasta mannsins, sem liggur þarna og hefur verið veikur í 38 ár, og spyr hann hvort hann vilji verða heill. Okkur kann að virðast þetta vera óþörf spurning. Hver vill ekki hjálp eftir 38 ára veikindi?

Maðurinn svarar kannski svolítið út í hött en hann fær lækningu. Hann fær kraftinn til að standa upp og koma sér út úr aðstæðunum sem höfðu lamað þrek hans í næstum 40 ár. Kannski var það spurningin: “Viltu verða heill” sem gaf honum kraftinn. Kannski kom loksins einhver fram við hann eins og hann hefði val. Mögulega fólst í þessari spurningu val um það hvers konar hjálp hann þurfti. Kannski var þetta í fyrsta sinn sem einhver spurði hann hvað hann sjálfur vildi.

Sá sem spurði hvort hann vildi verða heill og hjálpaði honum að koma sér út úr þessum veiku aðstæðum vat Jesús frá Nasaret. Hann hefði svo vel getað komið þarna inn með hroka og veitt þá hjálp sem honum sjálfum fannst þurfa án þess að spyrja hvað hann vildi og hvers hann þarfnaðist. Ja, eða bara gert ekki neitt.

Nánar

Hælið
Árið sem ég varð tvítug bauðst mér sumarvinna á Kópavogshæli sem síðar varð að hlutavinnu með skóla. Ég er alin upp í Kópavogi og fjöldinn allur af Kópavogsbúum af minni kynslóð fékk vinnu á Kópavogshæli. Mér líkaði strax vel í vinnunni og þarna kynntist ég góðu fólki sem gaman var að vinna með. En þegar á fyrsta degi varð mér þó ljóst að ég var komin í ákaflega erfitt starf. Ég var á einni af erfiðustu deildunum þar sem heimilisfólk átti margt hvert við mikla hegðunarörðuleika að stríða. Ég varð strax vöruð við því að þessi einstaklingur gæti lamið mig og að annar gæti rifið í hárið á mér og að enn annar gæti bitið mig. Mér leist nú ekki meira en svo á þetta en þar sem ég læt nú ekki hræða mig auðveldlega og gefst helst ekki upp á þeim verkefnum sem ég tek að mér, þá hélt ég áfram.

Ég vandist þessu starfi þó nokkuð fljótt. Ég þurfi stundum að fara upp á slysó vegna áverka sem ég fékk eftir að heimilisfólk hafði ráðist á mig en að öðru leyti gekk vel. Mér líkaði vel við heimilisfólkið og fór smám saman að þykja undurvænt um mörg þeirra.

Ég starfaði í tæp þrjú á Kópavogshæli og var allan tímann á sömu deildinni þar sem eingöngu fullorðið fólk var vistað. Ég tók gjarnan aukavaktir því þær voru ágætlega borgaðar og svo vantaði alltaf fólk. Þessi ár, sem ég var þarna, hafði augljóslega margt batnað frá því sem áður var. Ég heyrði sögur af göllum sem voru reimaðir að aftan og saumað fyrir hendurnar. Ég heyrði sögur af spennitreyjum, fólki sem var læst inni í herbergi og bundið niður í rúmin. En ég sá líka að oft var ekki komið fram við heimilisfólkið af mikilli nærgætni eða reisn. Það var mikil mannekla þarna og nánast hver sem er gat fengið vinnu. Starfsfólk þurfti ekki að gefa leyfi fyrir því að farið væri yfir sakaskrá eða önnur öryggisatriði sem kröfur eru gerðar um í dag hjá flestum þeim er vinna með fólk og þá sérstaklega börn. Nánar

Að vera ósammála
Í vikunni sem leið var loks mynduð ríkisstjórn en það tók víst meira en 70 daga fyrir flokkana að koma sér nægilega mikið saman um stefnu mála til þess að hægt væri að mynda stjórn. Nú eru þið kannski hrædd um að ég ætli að fara að tala um stjórnmál og jafnvel hafa skoðun á ríkisstjórninni. En verið óhrædd. Það mun ég ekki gera. Mig langar frekar að tala um hvað við gerum við tilfinningar okkar þegar við erum ósammála fólki. Þegar okkur finnst fólk hafa rangar og ómögulegar skoðanir. Nánar

Fæðing á Landspítalanum
Um jólahátíðina fyrir nokkrum árum fékk ég þann mikla heiður að vera viðstödd fæðingu frænda míns. Ég hafði sjálf gengið í gegnum fæðingar og taldi mig því vel undirbúna til þess að vera til staðar fyrir móðurina. Svo þegar kom að fæðingunni var þetta ekki alveg eins og ég hafði búist við. Ég taldi að þar sem ég hafði sjálf fætt börn þá færi ég létt með að styðja aðra konu gegnum fæðingu. En þetta var býsna erfitt og um leið eitt það fallegasta og merkilegasta sem ég hef nokkurn tíma upplifað. Það erfiða var að ég gat svo lítið gert. Ég gat ekki tekið sársaukann frá móðurinni eða hjálpað henni við vinnuna. Vinnan var öll hennar og ég gat aðeins kvatt hana til dáða. En stundin, þegar ég horfði á barnið koma í heiminn, var töfrum fyllt. Að sjá manneskju líta dagsins ljós í fyrsta sinn, svo varnarlausa og viðkvæma getur ekki verið neitt minna en kraftaverk. Og þar sem ég stóð og horfði á ljósmóðurina taka á móti barninu og lyfta því upp varð ég eitt augnablik logandi hrædd um að það væri ekki allt í lagi með barnið. Léttirinn var því mikill þegar þegar drengurinn byrjaði að gráta og var lagður í fang móður sinnar.

Þetta var ekkert minna en kraftaverk.

Nánar

Áður en ég dey
Ef þú ættir aðeins eftir að lifa í átta mánuði og værir við þokkalega heilsu, líkamlega og andlega, hvernig myndir þú verja þessum mánuðum?

Myndir þú gera allt þetta skemmtilega sem þú ert alltaf að fresta eða hefur ekki haft kjark í að framkvæma? Myndir þú sættast við þau sem þú hefur sært eða ert ósátt(ur) við? Myndir þú eyða meiri tíma með fjölskyldunni þinni og vinum. Myndir þú kannski ekki breyta neinu, heldur lifa þínu lífi eins og þú hefur gert hingað til?

Ég rakst á sjónvarpsþátt um daginn sem fjallar um unga konu sem verður hrifin af manni sem sjarmerar hana upp úr skónum. Hann lifir svo spennandi og áhugaverðu lífi. Hann er alltaf að gera eitthvað skemmtilegt og sniðugt. Fljótlega kemst hún að því að hann er búinn að reikna það út að heimurinn muni farast eftir rúmlega átta mánuði þegar lofsteinn mun granda jörðinni. Hann er búinn að búa til langan lista með öllu því sem hann vill koma í verk áður en hann deyr. Nánar

Lúther pönkari
Hugsið ykkur ef ég færi nú hérna út fyrir og myndi negla á útudyrahurðina hér í kirkjunni allt sem mér finnst vera óréttlátt og vont í kirkjunni. Eða kannski allt sem mér finnst vera óréttlátt á Íslandi, sem er alveg þó nokkuð. Ég hefði t.d. getað gert það fyrir kosningar.

Þú gætir líka gert þetta. Þú gætir t.d. farið og neglt upp á útidyrnar í skólanum þínum allt sem þú villt breyta vegna þess að þér finnst það vera ranglátt.

Haldið þið að þetta myndi vekja athygli?

Væri kannski sniðugra að skrifa facebookfærslu eða henda í nokkur tweet? Eða mögulega að skrifa pistil og setja á heimasíðu eða láta birta grein í blöðunum? Hvað með leikna auglýsingu í sjónvarpinu?

Í dag eru margar leiðir til þess að tjá skoðun sína, í það minnsta í okkar heimshluta þar sem málfrelsi ríkir. Og við sem kusum í gær vorum einmitt að segja skoðun okkar á því hvernig við viljum að samfélagið okkar sé og hvaða fólk við viljum að stjórni því fyrir okkur næstu árin. Reyndar getum við ekki kosið nákvæmlega það fólk og þær stefnur sem við vlijum í öllum málum en við getum kosið flokka sem eru búin að setja sér stefnu sem kemst næst því sem við viljum og svo er bara að vona að þetta gangi upp.

Nánar

The good place

Ímyndið ykkur hinn fullkomna heim. Þetta er heimur þar sem allt fólk er gott því þangað komast aðeins þau allra bestu. Þau sem hafa helgað líf sitt því að gera öðrum gott og að bæta heiminn. Þennan heim er að finna í sjónvarpsþáttum sem heita “The good place” eða “Góði staðurinn”. Þetta er staðurinn sem góða fólkið fer á þegar það deyr en það er búið að útbúa hina fullkomnu reikniformúlu þar sem allt það góða sem það gerði í lífinu og allt það vonda er tekið saman og fundið út hvaða fólk var best. Þetta fólk er svo gott að það er rétt svo að móðir Theresa komist þarna inn.

Þarna er alltaf gott veður, maturinn fullkominn þ.e. uppáhaldsmatur hvers og eins. Allir íbúarnir búa á drauma heimilinum sínum og hver og einn fær að búa með sínum fullkomna sálufélaga. Þetta gæti ekki verið betra.

Allt er fallegt, gott og fullkomið þar til Eleanor kemur inn í heiminn fyrir mistök. Hún er nefnilega ekkert sérstaklega góð. Hún hafði engan metnað á meðan hún lifði annan en að hafa það sem þægilegast, þurfa að gera sem minnst og var alveg sama þó það væri bæði á kostnað annars fólks og henni var nákvæmlega sama um umhverfið. Hún laug. Hún stal. Hún svindlaði og hún var almennt frekar siðferðislega veiklundð manneskja. Og sálufélaginn hennar er siðfræðiprófessor sem aldrei hefur getað annað en sagt satt. Henni tekst að sjálfsögðu að fá hann til að lofa að segja engum frá því að hún eigi ekki heima þarna og hann fer að kenna henni hvernig hún geti orðið betri manneskja.

Smám saman fara að koma sprungur í þennan fullkomna heim þar sem fólk er ekki einu sinni fært um að blóta því það er svo gott. Og allt er það vegna þess að ein ófullkomin manneskja er komin í heiminn.

Nánar